کاربردهای دندانپزشکی دیجیتال
ایمپلنت دیجیتال
این روش، روشی مدرن برای کاشت ایمپلنت ها در محل دندان های از دست رفته است. در ایمپلنت دندان به روش دیجیتال از تجهیزات و نرم افزارهای پیشرفته و به روز استفاده می شود.
در واقع تمامی مراحل کار توسط تجهیزاتی مانند اسکنرهای سه بعدی و دوربین های داخل دهانی انجام می شود. اطلاعات این اسکنرها و دوربین ها در اختیار نرم افزاری مخصوص قرار می گیرد. سپس بهترین حالت ممکن برای کاشت ایمپلنت ها انتخاب شده و مکان دقیق برشی کوچک و حساب شده، برای دندانپزشک مشخص می شود.
تکنولوژی CAD/CAM (کد کم)
فناوری کد کم در دندانپزشکی را می‌توان جزو پیشرفته‌ترین و البته مناسب‌ترین جنبه‌های نفوذ تکنولوژی در علم دندانپزشکی دانست که به کمک آن می‌توان فرآیند ساخت رستوریشن‌های دندانی را بسیار ساده‌تر نمود. منظور از فناوری CAD در واقع Computer Aided Design یا همان طراحی به کمک کامپیوتر و منظور از فناوری CAM در واقع Computer Aided Manufacturing یا ساخت به وسیله کامپیوتر است.
به وسیله فناوری CAD/CAM می‌توان تصویربرداری داخل دهانی را انجام داد و اطلاعات بسیار دقیقی در مورد وضعیت استخوان‌های فک، ساییدگی دندان، جایگاه ریشه دندان‌ها و… کسب کرد.
از طرفی می‌توان به وسیله این فناوری بسیاری از رستوریشن‌های دندانی اعم از لمینیت، وینر، بریج، روکش و… را طراحی و پیاده‌سازی کرد. مزیتی که در این تکنولوژی وجود دارد، افزایش دقت به شیوه‌ای حیرت‌انگیز است.
این دقت موجب می‌شود تا تمام رستوریشن‌ها دقیقاً مطابق با نیاز و ساختار دهان بیمار ساخته شوند. از طرفی میزان دقت و البته سرعت این تکنولوژی سبب شده تا در اقدامات دیگری همانند ایمپلنت فوری مورد استفاده قرار بگیرد زیرا به کمک آن می‌توان در کمترین زمان ممکن روکش‌های دندانی را آماده نمود
CBCT و تصویر برداری داخل دهان
یکی از مهم‌ترین وجوه دندانپزشکی دیجیتال، تصویر برداری داخل دهان است. این روش به دندانپزشکان کمک می‌کند تا نواقص و مشکلات داخل دهان را به شیوه‌ای بهتر و دقیق‌تر مشاهده نمایند. استفاده از چنین فناوری هایی، می‌تواند مشکلات پنهانِ موجود در دهان و دندان را نشان دهد.
از طرفی این تکنولوژی‌ها تشعشعات مختلف عکس برداری‌های قدیمی را ندارند و می‌توانند خطاهای انسانی را به حداقل رسانده و هزینه‌های بیمار را هم کاهش دهند.
بدین منظور از فناوری‌های مختلفی برای تصویر برداری داخل دهان استفاده می‌شود که از جمله آن می‌توان به انواع سی تی اسکن داخل دهانی و رادیو گرافی‌های دیجیتالی اشاره نمود که هر کدام اطلاعات مختلفی را ارائه می‌دهند.
CBCT یکی از انواع سی تی اسکن‌های محبوب است که در بخش‌های مختلفی از دندانپزشکی شامل تعیین جایگاه دقیق ایمپلنت، تشخیص اختلالات مفصلی، کانال های عصبی، جایگاه سینوس، تشخیص تومور برای فک، تعیین ارتفاع و ضخامت استخوان و … مورد استفاده قرار می‌گیرد.
CCD/CMOSو PSP دو تکنولوژی محبوب دیگر هستند که برای رادیوگرافی و تهیه عکس‌های دیجیتال مورد استفاده قرار می‌گیرند و می‌توانند با دقت زیادی پوسیدگی‌های دندانی را تشخیص دهند. این تکنولوژی‌ها نه تنها موجب سهولت در کار می‌شوند، بلکه در زمان و انرژی بیماران صرفه جویی کرده و فرآیند درمان را بهبود می‌بخشند.
طراحی لبخند
طراحی لبخند یکی از مهم‌ترین جنبه‌ها در دندانپزشکی زیبایی است که متقاضیان بسیار زیادی دارد. تا قبل از نفوذ تکنولوژی‌ها در علم دندانپزشکی، این کار بر اساس فرضیات و صلاح دید دندانپزشک انجام می‌شد که طبیعتاً با خطاهای انسانی همراه بود. اما امروزه با وجود تکنولوژی‌های منحصر به فرد و وجود نرم‌افزارهای ویژه، دیگر چنین خطاهایی مشاهده نمی‌شود.
یکی از ویژگی‌های خوب طراحی لبخند دیجیتال این است که شما می‌توانید قبل از شروع درمان، نتیجه نهایی کار را ببینید؛ چرا که در این روش از فناوری دیجیتال و نرم‌افزارهای خاص استفاده می‌شود. بنابراین، شما می‌توانید بعد از دیدن نتیجه، نظرات خودتان را با دندانپزشک در میان بگذارید و در صورت نیاز دندانپزشک تغییراتی را بر روی مدل نهایی اعمال کند.
لیزر دندان
یکی از جدیدترین ابزارها و روش‌های درمانی در دندانپزشکی استفاده از لیزر است. لیزر به دلیل دقت بیشتر در مراحل درمان، از محبوبیت بسیار بالایی برخوردار است. لیزرها کمترین آسیب را به بافت‌های کناری می‌زنند و می‌توانند دقت بسیار زیادی داشته باشند. این موضوع سبب می‌شود تا درد و خونریزی بیمار در حین درمان به حداقل میزان ممکن رسیده و سریع‌تر بهبود یابد.
این مزیت سبب شده تا لیزر در حوزه‌های مختلف دندانپزشکی نظیر پروستودنتیک، پریودنتیک، اقدامات عمومی دندانپزشکی و اندودنتیک جراحی‌ها کاربرد داشته باشد. ناگفته نماند که تنوع موجود در لیزرها بسیار زیاد بوده و هر کدام از آن‌ها برای دسته‌ای از اقدامات مورد استفاده قرار می‌گیرند و همین موضوع هم آن‌ها را تخصصی‌تر کرده است.
نقاط ضعف و قوت دندانپزشکی دیجیتال
بدیهی است که هر تکنولوژی جدیدی که ظهور می‌کند، نقاط ضعف و قوتی را با خود دارد. دندانپزشکی دیجیتال و فناوری‌های زیر مجموعه‌ی آن هم از این قاعده مستثنی نیستند.
دندانپزشکی دیجیتال برای حل مشکلات و خطاهای دندانپزشکی ایجاد شده است و به همین دلیل نقاط قوت آن بسیار بیشتر از نقاط ضعف آن است.
نقاط قوت دندانپزشکی دیجیتال
دقت بیشتر
یکی از اصلی‌ترین و البته شاخص‌ترین مزیت‌هایی که دندانپزشکی دیجیتال دارد، افزایش دقت در اقدامات درمانی است. فناوری‌های دیجیتال در هر حوزه‌ای که دخیل باشند، موجب افزایش دقت آن می‌شوند. همین مورد به عاملی تبدیل شده تا بسیاری از بیماران و متخصصان، استفاده از این تکنولوژی‌ها را اولویت خود قرار دهند.
در این رابطه می‌توانیم به قالب گیری دیجیتال اشاره کنیم. در گذشته از روش‌های سنتی و با استفاده از خمیر‌های مختلف قالب‌هایی از ساختار دهان یا دندان‌ها آماده می‌شد. این قالب‌ها بعداً به دلیل تغییر حجم خمیرِ بکار رفته، دچار خطاهای مختلفی می‌شدند.
اما امروزه با استفاده از اسکن داخل دهانی، تصاویر دقیقی از فضای دندان‌ها تهیه می‌شود که جزئیات را تا حد یک میکرون هم نمایش می‌دهد. این موضوع سبب شده تا قالب‌های ساخته شده با آن، کیفیت بسیار بالایی داشته باشند.
افزایش سرعت و صرفه جویی در زمان
از دیگر مزایای دندانپزشکی دیجیتال می‌توان به افزایش سرعت اشاره نمود که در کنار سایر فاکتور‌ها موجب صرفه جویی در زمان می‌شود. با استفاده از این فناوری ها، پزشکان می‌توانند بسیار سریع‌تر از قبل مشکلات را تشخیص داده و تصاویر و نمونه‌های لازم را آماده نمایند.
اگر به مثال قالب گیری سنتی برگردیم، باید بگوییم که در روش‌های سنتی چند ساعت برای ساخت یک قالب صرف می‌شد. از طرفی گاهاً برخی از قالب‌ها دچار مشکل یا خطا می‌شدند و لذا بیمار می‌بایست برای قالب گیری مجدد، به کلینیک مراجعه می‌کرد.
این مشکل نه تنها زمان متخصص را هدر می‌داد بلکه موجب اتلاف وقت و انرژی بیمار می‌شد که گاهاً با توجه به درد بیمار، امری غیر ممکن بود. اکنون در روش‌های دیجیتال، دندانپزشک می‌تواند در عرض چند دقیقه و با استفاده از تکنولوژی‌های موجود، یک تصویر سه بعدی از دهان و دندان بیمار تهیه کرده و خروجی آن را هم برای چندین بار استفاده، نگه دارد. این فاکتور در کنار دقت بالای این روش موجب صرفه جویی در زمان بیمار می‌شود.
کاهش درد و اضطراب ناشی از اقدامات درمانی
یکی دیگر از مزایای دندانپزشکی دیجیتال، کاهش درد‌های ناشی از اقدامات درمانی است. بسیاری از روش‌های درمانی در علم دندانپزشکی، با درد‌های مختلفی همراه است که موجب بروز اضطراب در بیماران می‌شود.
این اضطراب گاهاً از مراجعه بیمار به مراکز درمانی ممانعت می‌کند و این خود باعث گسترش بیشتر بیماری می‌شود. تکنولوژی‌های موجود در حیطه دندانپزشکی دیجیتال توانسته‌اند با تکیه بر توانایی‌های خود، تا حد زیادی این مشکلات را بر طرف نمایند.
کاهش دوره درمان
یکی از مزایای دندانپزشکی دیجیتال، کاهش دوره درمان برای بسیاری از اقدامات درمانی است. فناوری‌های موجود در این حیطه کمک می‌کنند تا اقدامات با دقت بالا و تخریب کمتر بافت‌ها صورت گیرد.
این مزیت نه تنها سبب کاهش دوره درمان می‌شود بلکه بهبود نتیجه نهایی را هم به همراه دارد. دلیل این امر را می‌توان دقت بیشتر و آسیب کمتر به بافت‌ها عنوان کرد. این دو فاکتور کمک می‌کنند تا سرعت بهبودی بدن بعد از اقدام درمانی افزایش یافته و بیمار بتواند سریع‌تر به حالت عادی خود برگردد.
البته این موضوع تنها محدود به دوره بعد از اقدام نیست بلکه فرآیند اصلی درمان را هم کاهش می‌دهد. برای مثال می‌توان از فناوری‌های مختلف برای ایمپلنت یک روزه دندان استفاده کرد. این مطلب در حالی است که غالباً پروسه ایمپلنت، زمان زیادی می‌طلبد اما به کمک این تکنولوژی‌ها می‌توان این دوره را کاهش داد.
پیش بینی نتایج
یکی از مهم‌ترین مزایای دندانپزشکی دیجیتال، پیش بینی نتایج است. با استفاده از تکنولوژی‌های جدید، می‌توان نتیجه‌ی بسیاری از اقدامات درمانی را قبل از انجام آن‌ها مشاهده نمود. این فاکتور یکی از مهم‌ترین مزایایی است که فناوری به جامعه دندانپزشکی اهدا نموده است. بارزترین مثال در این زمینه، طراحی لبخند است.
این روز‌ها دندانپزشکان می‌توانند با استفاده از نرم‌افزار‌ها و تکنولوژی‌های مختلف، انواع لبخند را طراحی کرده و قبل از پیاده سازی، آن را به بیمار نمایش داده و اصلاحات لازم را در همین مرحله انجام دهند.
این مطلب در حالی است که در روش‌های سنتی، کار بر اساس صلاح دید دندانپزشک صورت می‌گرفت و عموماً هم با خطاهای انسانی همراه بود. از طرفی دیگر برخی از اقدامات انجام شده جبران ناپذیر بود و بیمار نمی‌توانست بعداً در آن‌ها تغییراتی ایجاد نماید. علاوه بر این سایر تغییرات هم هزینه‌های گزافی را به دنبال داشت. تکنولوژی‌های نوین نه تنها امکان پیش بینی نتایج را فراهم کردند بلکه از بروز چنین هزینه‌های گزافی هم جلوگیری نمودند.
کیفیت و طول عمر بیشتر نتایج
از دیگر مزایای دندانپزشکی دیجیتال، می‌توان به بهبود کیفیت اقدامات درمانی و افزایش دوامِ نتایج آن‌ها اشاره نمود. این موضوع سبب می‌شود تا در زمان و انرژی بیمار صرفه جویی شود. برای مثال در ایمپلنت‌گذاری دیجیتال، از تکنولوژی‌های مختلفی برای ساخت اجزاء ایمپلنت یا جای‌گذاری آن استفاده می‌شود.
این دقت موجب می‌شود تا زاویه و محل قرارگیری ایمپلنت بر اساس ساختار دهان بیمار بوده و هماهنگی کاملی با سایر دندان‌ها داشته باشد. این فاکتور کمک می‌کند تا ایمپلنت تحمل فشار‌های وارده را داشته باشد و باعث تخریب بافت استخوان نشود. مجموع این موارد ماندگاری ایمپلنت قرار گرفته را چندین برابر می‌کند.
این مزیت در مورد سایر اقدامات درمانی هم صادق است چرا که فناوری‌های دیجیتال عموماً دقت بسیار زیادی دارند. این موضوع موجب می‌شود تا در نهایت کیفیت کار صورت گرفته بیشتر شود.
سهولت در استفاده
سهولت در استفاده از دیگر مزایای دندانپزشکی دیجیتال است که فرآیند درمانی را ساده‌تر می‌کند. بسیاری از اقدامات دندانپزشکی سخت و وقت گیر است. برای مثال عمل قالب گیری دندان‌ها می‌تواند زمان زیادی را از بیمار و متخصص بگیرد.
از طرفی بیشتر این شیوه‌ها با درد یا مشکلات مختلفی همراه هستند که موجب ناراحتی یا ایجاد اضطراب در بیمار می‌شوند. از طرفی این فاکتور احتمال خطای انسانی را افزایش می‌دهد. این موضوع در حالی است که فناوری‌های جدید استفاده بسیار راحتی دارند و کمترین میزان درد و اضطراب را برای بیمار ایجاد می‌کنند. این مزیت نه تنها موجب افزایش سرعت عمل متخصصان می‌شود بلکه استرس ناشی از اقدامات درمانی را هم کاهش می‌دهد.
نقاط ضعف و محدودیت‌های دندانپزشکی دیجیتال
دندانپزشکی دیجیتال خود برای رفع مشکلات حوزه‌ی دندانپزشکی ایجاد شده و لذا نمی‌توان مشکلات زیادی را برای آن مطرح نمود اما مواردی وجود دارد که بیشتر به عنوان محدودیت از آن‌ها یاد می‌شود.
بارزترین محدودیت دندانپزشکی دیجیتال، هزینه‌های بالای آن است. عموماً خدمات این حوزه دارای هزینه‌های نسبتاً بالاتری است و همین مورد سبب می‌شود که بیماران تمایل چندانی به استفاده از آن نداشته باشند. البته این هزینه‌ها با توجه به دقت بالای نتایج آن، سریعاً جبران می‌شود اما با این وجود بسیاری از مردم همچنان از آن امتناع می‌کنند.
سخن آخر
امروزه تکنولوژی به کمک دندانپزشکی آمده است و باعث شده است تا به جای
استفاده از ابزارهای مکانیکی و الکترونیکی از کامپیوتر برای درمان مشکلات مربوط به
دهان و دندان استفاده شود. دندانپزشکی دیجیتال را می‌توان مثال بارزی از نفوذ
تکنولوژی در علم پزشکی دانست. به طور کلی منظور از دندانپزشکی دیجیتال، استفاده از
تجهیزات و فناوری‌های دیجیتال برای پروسه‌های درمان دهان و دندان است که شامل حوزه‌های
بسیار زیادی می‌شود. استفاده از لیزرها، عکس‌های رادیولوژی و تصویر برداری‌های
دیجیتال، ایمپلنت دیجیتال، طراحی لبخند، تکنولوژی CAD/CAM و… تنها گوشه‌ای از این موارد است.
